Παθήσεις των Νεφρών

 

Οι νεφροί βρίσκονται στο πίσω μέρος της κοιλίας, στον οπισθοπεριτοναϊκό χώρο, και αιματώνονται από τις νεφρικές αρτηρίες και φλέβες. Κάθε νεφρός εκκρίνει τα ούρα που παράγει στον ουρητήρα, οποίος είναι ένας σωλήνας που μεταφέρει τα ούρα στην ουροδόχο κύστη. Εκτός της παραγωγής των ούρων, οι νεφροί ρυθμίζουν τους ηλεκτρολύτες του αίματος, διατηρούν την οξεοβασική ισορροπία, και συντελούν στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Οι νεφροί παράγουν επίσης τις ορμόνες ρενίνη, και ερυθροποιητίνη.

Διάφορα προβλήματα των νεφρών αποτελούν θεραπευτικό αντικείμενο της ουρολογίας. Σε αρκετές από αυτές τις περιπτώσεις η θεραπεία περιλαμβάνει χειρουργική αντιμετώπιση, ενώ σε άλλες όχι.

 

Τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται ο καρκίνος των νεφρών;

Το αδενοκαρκίνωμα του νεφρού είναι ο συχνότερος όγκος του νεφρού (90% των νεφρικών όγκων) και τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει αύξηση στην συχνότητα εμφάνισής του. Ωστόσο, λόγω της ευκολότερης πρόσβασης των ασθενών σε απεικονιστικές εξετάσεις (αξονική και μαγνητική τομογραφία, υπερηχογράφημα) πολλοί όγκοι ανακαλύπτονται τυχαία σε αρχικά στάδια και οι ασθενείς εμφανίζουν μικρότερη θνητότητα από καρκίνο του νεφρού.

Η αιτιολογία του νεφρικού καρκίνου είναι άγνωστη αν και οι καπνιστές εμφανίζουν 2 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν. Η παχυσαρκία, η υπέρταση και το οικογενειακό ιστορικό είναι επίσης παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του νεφρού. Σπάνια μπορεί να είναι και κληρονομικής μορφής, όπως στο σύνδρομο von Hippel-Lindau.

Στις περισσότερες περιπτώσεις ο ασθενής δεν εμφανίζει συμπτώματα και ο όγκος ανακαλύπτεται τυχαία. Αλλιώς μπορεί να εμφανιστεί αιματουρία, πόνος στη μέση και διόγκωση. Σε σπάνιες περιπτώσεις, κάποιες ορμόνες που παράγονται από τον όγκο μπορούν να προκαλέσουν τα λεγόμενα παρανεοπλασματικά σύνδρομα.

Μετά την πλήρη διερεύνηση του ασθενή με αξονική ή μαγνητική τομογραφία, στις περιπτώσεις που ο όγκος είναι εντοπισμένος, ακολουθεί η αφαίρεσή του. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτή γίνεται με αφαίρεση όλου του νεφρού (ριζική νεφρεκτομή), με την κλασσική ανοικτή χειρουργική ή, πλέον σήμερα με την προτιμότερη λαπαροσκοπική νεφρεκτομή. Η λαπαροσκοπική νεφρεκτομή, ανήκει στις ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές και αποτελεί αξιόπιστη μέθοδο, με εξίσου καλά ογκολογικά αποτελέσματα και σαφή πλεονεκτήματα:

  • μικρότερο χρόνο νοσηλείαςτου ασθενή,
  • λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο,
  • βελτιωμένο αισθητικό αποτέλεσματης επέμβασης (αποφεύγονται μεγάλες ουλές)
  • συντομότερη επάνοδοστις συνήθεις δραστηριότητες.

Σε περιπτώσεις αρχόμενου όγκου προτιμότερο είναι να γίνει η λεγόμενη μερική νεφρεκτομή, κατά την οποία αφαιρείται μόνο ο όγκος και διατηρείται το υπόλοιπο νεφρό, με καλύτερα αποτελέσματα όσον αφορά την μακροχρόνια επιβίωση του ασθενούς. Η μερική νεφρεκτομή μπορεί να γίνει και λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά (ρομποτική μερική νεφρεκτομή) γεγονός που συνδυάζει τη διατήρηση του νεφρού με τα πλεονεκτήματα των ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών.

 

 

Υπάρχουν καλοήθεις όγκοι των νεφρών; Πώς αντιμετωπίζονται;

Οι καλοήθεις όγκοι του νεφρού ανακαλύπτονται τυχαία με αξονική τομογραφία ή υπερηχογράφημα που γίνεται για άλλο λόγο. Μία κατηγορία καλοήθων διογκώσεων στο νεφρό είναι οι απλές νεφρικές κύστεις, οι οποίες όταν είναι μικρές χρειάζονται απλή παρακολούθηση ενώ αν είναι μεγάλες και προκαλούν πιεστικά συμπτώματα από τα γύρω όργανα μπορούν να παροχετευτούν με την τοποθέτηση μιας νεφροστομίας.

Σε περίπτωση που η διόγκωση δεν είναι κυστική, μπορεί να πρόκειται για ένα ογκοκύτωμα, το οποίο είναι μια «υπερτροφία» του νεφρού που όμως μοιάζει πολύ με το αδενοκαρκίνωμα του νεφρού. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο ασθενής υποβάλλεται σε μερική νεφρεκτομή και η διάγνωση για την καλοήθεια του όγκου έρχεται από την τελική ιστολογική εξέταση. Το αγγειομυολίπωμα είναι άλλος καλοήθης όγκος που περιέχει πολλά αγγεία και είναι δυνατόν να προκαλέσει αιμορραγία ή αιματουρία. Όταν τα αγγειομυολιπώματα είναι μικρά και δεν δίνουν συμπτώματα, αρκεί να τα παρακολουθούμε με αξονική ή υπερηχογράφημα. Σε περιπτώσεις όμως μεγάλων όγκων ή αιμορραγίας, η μερική νεφρεκτομή ή ο εκλεκτικός εμβολισμός είναι οι ενδεδειγμένες θεραπείες. Άλλοι καλοήθεις όγκοι του νεφρού είναι το νεφρικό αδένωμα και το μετανεφρικό αδένωμα, οι οποίοι και αυτοί ανακαλύπτονται τυχαία και σε περιπτώσεις αμφίβολης διάγνωσης συνιστάται να αφαιρούνται.

 

 

Τι είναι η στένωση της πυελο-ουρητηρικής συμβολής (ΠΟΣ);

stenosiposΤα ούρα που παράγει ο νεφρός συγκεντρώνονται στη νεφρική πύελο και από εκεί μεταφέρονται με τον ουρητήρα στην ουροδόχο κύστη. Είναι δυνατόν η ένωση της πυέλου με τον ουρητήρα να είναι πιο στενή από το φυσιολογικό με αποτέλεσμα τα ούρα να μην διοχετεύονται εύκολα, να προκαλείται διάταση της πυέλου και στάση των ούρων στο νεφρό. Αυτή η κατάσταση συνήθcccως είναι συγγενούς αιτιολογίας (εκ γενετής) και όταν η απόφραξη είναι μεγάλη, μπορεί να ανακαλυφθεί ακόμα και πριν τη γέννηση με υπερηχογράφημα που κάνει η μητέρα και το έμβρυο. Σε περιπτώσεις που η στένωση δεν είναι πλήρης, τότε μπορεί να δώσει συμπτώματα μεταγενέστερα στη διάρκεια της ζωής.

Η απόφραξη που προκαλεί η στένωση ΠΟΣ στη ροή των ούρων και η στάση των ούρων στο νεφρό επηρεάζει τη λειτουργία του νεφρού και σε παραμελημένες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει και στην πλήρη καταστροφή του. Η διάγνωση αυτής της κατάστασης γίνεται με απεικονιστικές εξετάσεις όπως το υπερηχογράφημα, η αξονική τομογραφία και η πυελογραφία, ενώ πάντα είναι απαραίτητο να διερευνάται και η λειτουργικότητα των νεφρών με σπινθηρογράφημα νεφρών. Στην περίπτωση που η βλάβη στο νεφρό είναι αναστρέψιμη η θεραπεία είναι η χειρουργική διόρθωση της στένωσης η οποία μπορεί να γίνει με την κλασσική ανοικτή χειρουργική επέμβαση. Σήμερα είναι προτιμότερο να εφαρμόζονται πιο μοντέρνες τεχνικές όπως η λαπαροσκοπική ή ρομποτική πυελοπλαστική ή και ενδοουρολογικά με τη χρήση ουρητηροσκοπίου και λέιζερ. Οι επεμβάσεις αυτές προσφέρουν ισάξια αποτελέσματα με σαφώς γρηγορότερη ανάρρωση και λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο για τον ασθενή.

Βασ. Γεωργίου 7 | Θεσσαλονίκη | Τ.Κ. 54640 | Τ: 2310 840.330 | Κ: 6936-632064 | E-Mail: nikoskoliakos[@]yahoo.com